Το γάλα, που αποτελεί τη μοναδική τροφή του ανθρώπου για τους πρώτους μήνες της ζωής του, του εξασφαλίζει, από μόνο του, όσα θρεπτικά συστατικά απαιτεί ο οργανισμός για να αναπτυχθεί.

Γάλα. Το πόσο πολύτιμη τροφή είναι το γάλα οι πρόγονοί μας το ανακάλυψαν από πολύ νωρίς, ίσως από τη στιγμή που άρχισαν να αντιμετωπίζουν τις αγελάδες ως ζώα... κατοικίδια. Η πρώτη απεικόνιση πάντως... πρώιμης επεξεργασίας γάλακτος βρίσκεται σε ερείπια ναού των Σουμέριων και υπολογίζεται ότι η ηλικία της ξεπερνάει τα 5.000 χρόνια.

    Το γάλα δεν είναι ομοιογενές, αλλά είναι μείγμα διάφορων ουσιών και αποτελείται από νερό, λίπος, πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, ένζυμα, άλατα και βιταμίνες. Μερικά από τα συστατικά αυτά, όπως το λίπος, είναι δυνατό να χωριστούν από το υπόλοιπο γάλα με μηχανικό τρόπο.

    Η σύνθεση και ο χαρακτήρας του γάλακτος εξαρτώνται από πολλούς παράγοντες, σπουδαιότερος από τους οποίους είναι το είδος του ζώου από το οποίο προέρχεται. Έτσι, το αγελαδινό γάλα είναι διαφορετικό στη σύνθεσή του από το γάλα της κατσίκας, το οποίο είναι διαφορετικό από το γάλα της προβατίνας κ.ο.κ. Η σύνθεση όμως του γάλακτος είναι δυνατό να διαφέρει και στο ίδιο το ζώο ανάλογα με την τροφή που έχει φάει ή ακόμη και την ώρα που έγινε το άρμεγμα. Στις αγελάδες, κατά κανόνα, το πρωινό γάλα έχει μεγαλύτερο ποσοστό λίπους από εκείνο που αρμέγεται το βράδυ.

    Το γάλα, εκτός από την παρασκευή των διάφορων γαλακτικών προϊόντων, έχει μεγάλη σημασία για τη βιομηχανία, γιατί χρησιμεύει σαν πρώτη ύλη παραγωγής διάφορων βιομηχανικών προϊόντων. Κυρίως χρησιμοποιείται (ιδιαίτερα πριν από λίγα χρόνια, όταν ακόμη ήταν αδύνατη η παρασκευή με χημικό τρόπο της καζεΐνης) για την παραγωγή κόλλας και συνθετικών υφασμάτων. Σήμερα φυσικά η χρήση του γάλακτος για τον σκοπό αυτό έχει σημαντικά περιοριστεί. Εξακολουθεί όμως να χρησιμοποιείται ευρύτατα στη βιομηχανία καλλυντικών καθώς και στην παραγωγή χρωμάτων ζωγραφικής.

Το βούτυρο. Για χιλιάδες χρόνια οι άνθρωποι κατασκεύαζαν το βούτυρο, κυρίως, από γάλα της αγελάδας. Πρόκειται βέβαια για ένα εκλεκτό και νόστιμο συστατικό σε πολλά φαγητά το οποίο χρησιμοποιείται στο μαγείρεμα.
    Το βούτυρο, όπως και πολλά άλλα προϊόντα ζωϊκής προέλευσης, περιέχει κορεσμένα λίπη. Τα κορεσμένα λίπη, είναι λίπη που στη συνήθη θερμοκρασία δωματίου είναι στερεά. Έτσι το βούτυρο διατηρεί ένα στερεό σχήμα.
    Δυστυχώς όμως η κατανάλωση των κορεσμένων λιπών, συνοδεύεται από αύξηση της χοληστερόλης στο αίμα. 

Το τυρί.  Το τυρί έχει μεγάλη θρεπτική αξία και είναι πλούσιο σε πρωτείνες, ασβέστιο και βιταμίνες, στοιχεία απαραίτητα για τη σωστή ανάπτυξη του οργανισμού.
    Ανάλογα με τη μέθοδο παρασκευής τους, τα τυριά περιέχουν 10-30% πρωτείνες. Είναι η πλουσιότερη τροφή σε πρωτείνη, ιδιαίτερα τα σκληρά τυριά, στα οποία η περιεκτικότητα σε πρωτείνη (30%) ξεπερνά αυτή του κρέατος (20%). Για το λόγο αυτό, τα τυριά έχουν μεγάλη βιολογική αξία και ενδείκνυται για τη διατροφή κυρίως των παιδιών, που έχουν τις μεγαλύτερες ανάγκες σε αμινοξέα από τους ενήλικες.
    Τα τυριά περιέχουν, επίσης, λιπαρά και αλάτι. Τα λιπαρά ανάλογα με το είδος των τυριών μπορεί να κυμαίνονται από 0% σε κάποια φρέσκα τυριά μέχρι 35% σε κάποια τυριά εμπλουτισμένα με κρέμα.
    Το αλάτι πάλι συντελεί στη γεύση του τυριού και βοηθά στη συντήρησή του.
    Τα τυριά είναι επίσης μια άριστη πηγή ασβεστίου. Η περιεκτικότητα των τυριών σε ασβέστιο ποικίλει ανάλογα με την υγρασία που περιέχουν και τον τρόπο παρασκευής τους. Το ασβέστιο των τυριών, όπως και του γάλακτος, αφομοιώνεται εύκολα από τον ανθρώπινο οργανισμό.
    Αξιοσημείωτη είναι η περιεκτικότητα των τυριών σε βιταμίνες A, D αλλά και E.
    Για όλους τους παραπάνω λόγους, το τυρί στην Ελλάδα σήμερα αποτελεί τροφή από μόνο του (είμαστε πρώτοι στην κατανάλωση τυριού στον κόσμο, με 25 κιλά κατά κεφαλήν το χρόνο). Στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες καταναλώνεται κυρίως σαν επιδόρπιο ή ορεκτικό.

Το γιαούρτι.
Η πλούσια διατροφική αξία του γιαουρτιού το καθιστά ως την απαραίτητη, αναντικατάστατη, καθημερινή τροφή που συνδυάζει απόλυτα το τερπνό με το ωφέλιμο:

-Το γιαούρτι περιέχει υψηλό ποσοστό πρωτεϊνών, βιταμινών, μεταλλικών αλάτων (κυρίως ψευδάργυρο) και βέβαια ασβεστίου.
-Η περιεκτικότητα του σε ασβέστιο το καθιστά πολύτιμο για όλα τα παιδιά άνω των 7 μηνών, τις έγκυες και θηλάζουσες μητέρες, για όσους αντιμετωπίζουν (ή θέλουν να προλάβουν) προβλήματα.
-Είναι ευεργετικό για τους καπνιστές και για όσους καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες οινοπνευματωδών γιατί προστατεύει τον βλεννογόνο του στομάχου.
-Αποτελεί μια από τις ελαφρότερες και πλουσιότερες τροφές, την οποία μπορεί να καταναλώσει κάποιος όταν υποφέρει από γρίπη, ακόμη και με υψηλό πυρετό.
-Αποκαθιστά την ισορροπία της χλωρίδας του εντέρου, αλλά και του βλεννογόνου του στόματος όσων κάνουν μακροχρόνια θεραπεία με αντιβιοτικά.
-Καταπολεμά τις διάρροιες που προέρχονται από λοιμώξεις του γαστρεντερικού σωλήνα γιατί οι βάκιλοι του εξουδετερώνουν τα μικρόβια που τις προκαλούν.
-Καταπολεμεί τη χρόνια δυσκοιλιότητα γιατί η υφή του είναι μαλακή και υδαρής ώστε να ενθαρρύνει τις συσπάσεις ενός «τεμπέλικου» εντέρου και οι βάκιλοί του εξυγιαίνουν τη χλωρίδα του εντέρου, απομακρύνοντας τις τοξίνες που συγκεντρώνονται.
-Συμβάλλει στην αντιμετώπιση ορισμένων τύπων δερματοπαθειών που οφείλεται σε έλλειψη ή κακή απορρόφηση από το έντερο των βιταμινών του συμπλέγματος B.
-Ενισχύει τη φυσιολογική διαδικασία ανανέωσης των κυττάρων της επιδερμίδας, καθώς επίσης ενισχύει και την ανάπτυξη των μαλλιών και των νυχιών.
-Ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού